Fotografia od kuchni czyli FAQ dla nowicjuszy.

[tweety]

Witam

 

Wiele osób zgłasza się do mnie z prośbą o prady nt. fotografii i samego sprzętu.

 

Tak więc postanowiłem w jednym wątku gromadzić potrzebne podstawowe informacje.

Wątek nie służy celom dysusyjnym więc wszelkie posty nie wnoszące nic do dyskusji (włącznie zpytaniami) będą kasowane.

 

Od pytań nt. sprzętu i szerszego wyjaśnienia zagadnień jest wątek: Fotografia sprzęt i magiczne zaklęcia

 

Jeśli ktoś ma jakieś ciekawe artykuły czy linki do kopalni wiedzy nt. fotografii zarówno cyfrowej jak i analogowej to prosze o zamieszczanie tego w tym wątku.

 

***********************************************

 

Póki co zamieszczam podstawowe informacje:

 

1. Czas naświetlania – w fotografii jest to czas, w jakim naświetlany jest materiał światłoczuły negatywowy lub pozytywowy w urządzeniach analogowych (np. aparat fotograficzny, powiększalnik), lub światłoczuły element elektroniczny (CCD) w aparacie cyfrowym.

 

Pod wpływem światła naświetlane są halogenki srebra (AgX), które tworzą obraz utajony, a po wywołaniu obraz widoczny. Jeśli na materiał padło zbyt dużo światła, wtedy mowa jest o prześwietleniu, a jeśli za mało, to o niedoświetleniu. W dzisiejszych aparatach są do dyspozycji czasy naświetlania od bardzo krótkich, ok. 1/8000 s do ok. 30 s, oraz czas naświetlania B czyli czas nieograniczony, a kontrolowany przez fotografującego.

 

Duże wartości czasu naświetlania pozwalają na robienie zdjęć w warunkach ograniczonego oświetlenia lub też na uzyskanie ciekawych efektów artystycznych.

 

2. Przysłona fotograficzna (gr. diafragma, łac. apertura, niem. Blende) – część urządzenia optycznego w postaci regulowanego otworu na drodze strumienia światła. Ma postać listków i jest umieszczona w obiektywie.

 

Regulując wielkość szczeliny (jej średnicę) za pomocą listków można zmieniać ilość światła przechodzącego przez urządzenie, a jednocześnie wpływać na głębię ostrości uzyskiwanego obrazu (im wyzsza wartość tym większa głębia ostrości). Stopień otwarcia przysłony mierzony jest za pomocą liczby przysłony - F.

 

3. Czułość (ISO) to wielkość określająca stopień reagowania filmu fotograficznego na światło. Im wyższa światłoczułość, tym krótszy czas potrzebny do naświetlenia danej klatki.

Możemy w ten sposób uniknąć stosowania statywu do wykonywania zdjęć w słabym oświetleniu. W aparatach cyfrowych często mamy możliwość wybrania czułości ISO.

Niestety, zbyt wysoka czułość ISO w technice analogowej skutkuje zwiększonym ziarnem, w technice cyfrowej będzie zwiększała możliwość powstania na wykonanym zdjęciu szumów.

 

4. Liczba przewodnia (LP) określa moc lamp błyskowych. Oznacza ona odległość lampy od obiektu, z jakiej do obiektu dotrze odpowiednia ilość światła do poprawnego naświetlenia filmu ISO 100 przy przysłonie f/1.

 

Liczba przewodnia pozwala na obliczenie wartości przysłony przy fotografii z wykorzystaniem lampy, zgodnie z poniższymi wzorami:

 

* wartość przysłony dla materiału ISO 100 (21DIN): przysłona = LP/odległość od obiektu;

* wartość przysłony dla materiału ISO 200 (24DIN): przysłona = (LP / odległość od obiektu) * 1.42;

* wartość przysłony dla materiału ISO 400 (27DIN): przysłona = (LP / odległość od obiektu) * 2.

 

5. Ekspozycja - w fotografii ilość światła padającego na film (lub na sensor elektroniczny w przypadku fotografii cyfrowej) konieczna dla prawidłowego zrobienia zdjęcia fotograficznego.

Uzyskuje się ją poprzez ustalenie wartości przysłony i czasu naświetlania w stosunku do wybranej czułości filmu (lub jej odpowiednika w fotografii cyfrowej), lub też czułości materiału odbitkowego (papier fotograficzny, kopia diapozytywowa), a także poprzez odpowiednie dozowanie oświetlenia (lampy błyskowe, lampy o świetle ciągłym, odbłyśniki, ekrany, żaluzje, rozpraszacze światła itp.).

 

Rodzaje ekspozycji w przypadku pracy z urządzeniem rejestrującym obraz (np. aparat fotograficzny, kamera filmowa).

 

* ekspozycja półautomatyczna - wskazania światłomierza (za mało - dobrze - za dużo) widoczne w polu widzenia celownika, lub matówki i reagujące na ręczne obracanie pokręteł czasu i przysłony.

* ekspozycja automatyczna - urządzenie automatycznie dobiera czas do ustawionej ręcznie przysłony, przysłonę do ręcznie ustawionego czasu, lub oba parametry jednocześnie wg zadanego programu.

 

6. EV (ang. Exposure Value) – w fotografii nazwa jednostki miary oraz skali ekspozycji fotograficznej.

 

Punktem odniesienia dla tej skali jest wartość 0 EV - definiowana jako ekspozycja będąca efektem naświetlania materiału światłoczułego przez obiektyw o otworze względnym 1:1 przez czas 1 sekundy. Wzrost ekspozycji o jedną jednostkę EV osiąga się zwiększając dwukrotnie ilość światła naświetlającego materiał światłoczuły. Zgodnie z zasadą proporcjonalności wzrostu ekspozycji fotograficznej, można to osiągnąć zwiększając czas naświetlania dwukrotnie (przy nie zmienionym otworze względnym obiektywu) lub zwiększając otwór względny obiektywu (za pomocą przysłony fotograficznej) o jedną działkę przysłony (przy nie zmienionym czasie).

 

Budowa aparatu fotograficznego i zasada proporcjonalności wzrostu ekspozycji fotograficznej sprawia, że danej wartości EV odpowiada cały szereg odpowiednich ustawień migawki fotograficznej (odpowiedzialnej za czas ekspozycji) i przysłony aparatu (regulującej ilość światła wpadającego przez obiektyw) - dla przykładu wartości ekspozycji 0 EV odpowiadają następujące pary ustawień: 1s/f:1.0, 2s/f:1.4, 4s/f:2.0, 8s/f:2.8, 15s/f:4.0 itd. Zależność ta jest zilustrowana w poniższej tabeli:

 

 

Z przyczyn technologicznych pełne zastosowanie skali EV ma sens do określania ekspozycji tradycyjnych materiałów światłoczułych. Ma to bezpośredni związek ze zdolnością srebrowych materiałów światłoczułych do kumulacji ekspozycji - elektroniczne przetworniki obrazu takie jak np. matryca CCD są pozbawione tej własności, przez co wydłużanie naświetlenia (ponad wartość niezbędną do wysterowania elektronicznego elementu światłoczułego) nie zwiększa ekspozycji.

 

7. Autobracketing (skr. AEB od ang. Auto Exposure Bracketing) - funkcja współczesnych aparatów fotograficznych polegająca na automatycznej ekspozycji kilku sąsiednich klatek filmu z lekko zmienionymi parametrami - od lekkiego niedoświetlenia do lekkiego prześwietlenia, przy czym za parametr średni można przyjąć wskazania światłomierza lub wyczucie fotografa. Funkcja ta jest możliwa w aparatach z automatycznym przesuwem filmu, ilość zdjęć może wynosić trzy lub więcej (nawet do dziewięciu), a typowa różnica kolejnych naświetleń wynosi 1/3 stopnia EV.

 

Z autobracketingu korzysta się przy fotografowaniu trudnych motywów, np. kontrastowych, po to, aby mieć większą pewność, że co najmniej jedna klatka będzie prawidłowo naświetlona. Szczególnie często korzysta się z tej opcji podczas pracy z materiałami światłoczułymi o słabej tolerancji na błędy naświetlania, przy czym, wbrew pozorom, takie materiały o słabej tolerancji występują często nie w produktach masowych, a właśnie w specjalistycznych, profesjonalnych filmach. Autobracketing ma zastosowanie zarówno do filmów negatywowych, jak i slajdów.

 

W przypadku cyfrowych aparatów fotograficznych autobracketing może, oprócz korekcji parametrów naświetlania, uwzględniać również zmiany balansu bieli.

 

8. Autofocus (AF) - system automatycznego ustawiania ostrości w aparatach fotograficznych.

 

Istnieją dwa rozwiązania umożliwiające automatyczne nastawienie ostrości w aparacie:

 

* Aktywny - dalmierz mierzy odległość aparatu od obiektu przy pomocy wiązki promieni podczerwonych lub ultradźwięków, a następnie przekazuje tę informację do aparatu, który ustawia odpowiednio obiektyw.

* Pasywny - polega na mierzeniu kontrastu pomiędzy detalami w kadrze. Maksimum kontrastu oznacza prawidłowe ustawienie ostrości. Ten rodzaj ustawiania ostrości nazywany jest też "AF z detekcją fazową TTL".

 

Oprócz ręcznego i automatycznego nastawiania ostrości istnieją też aparaty, w których ostrości się nie nastawia i jest ona zawsze ustawiona od pewnej minimalnej odległości granicznej do nieskończoności. Obiektywy w tych aparatach nazywa się FixFocus - co oznacza "Stała ostrość". Efekt ten jest możliwy do uzyskania ze względu na dużą głębię ostrości występującą w obiektywach szerokokątnych, stosowanych w tego typu aparatach.

 

Aparaty z AF mogą pracować zwykle w kilku trybach:

 

* Jednokrotne nastawienie ostrości, najczęściej z priorytetem ustawienia ostrości. Aparat zrobi zdjęcie dopiero wtedy gdy zostanie ustawiona ostrość.

* Ciągłe nastawienie ostrości - zwykle z pierwszeństwem wyzwolenia migawki. Zdjęcie można zrobić nawet wtedy gdy ostrość nie jest jeszcze dokładnie ustawiona.

 

Tryb pasywny jest najbardziej popularną metodą ustawiania ostrości w lustrzankach jednoobiektywowych. Stosuje się tutaj zespół kilku czujników AF, najczęściej ułożonych na planie krzyża. W danej chwili wykorzystuje się jeden z nich. Ze względu na sposób wyboru odpowiedniego czujnika system AF może pracować w jednym z trybów:

 

* Dynamiczny AF - Punkt AF jest automatycznie zmieniany w celu śledzenia poruszającego się obiektu.

* Dynamiczny AF ze śledzeniem najbliższego obiektu - System AF automatycznie wybiera najbliższy obiekt i na nim dokonuje pomiaru odległości.

* Pojedynczy AF - Za pomocą nastaw w aparacie fotograf może ręcznie wybrać odpowiedni czujnik AF.

* Szeroki obszar AF - Umożliwia ustawienie ostrości na obiekcie nie znajdującym się w dokładnie w centrum kadru. Jest przydane do robienia zdjęć poruszających się obiektów.

* Punktowy pomiar AF - Czujnik AF jest umieszczony centralnie na matówce. Służy do ustawienia ostrości na wybranym przedmiocie, który przy użyciu Szerokiego pola AF mógłby nie zostać wzięty pod uwagę.

 

 

9. Ogniskowa (odległość ogniskowa) (ang. focal plane)- odległość pomiędzy ogniskiem układu optycznego a punktem głównym układu optycznego np. odległość środka soczewki od punktu, w którym skupione zostaną promienie świetlne, biegnące przed przejściem przez soczewkę równolegle do jej osi.

 

Dla układów soczewkowych wyróżnia się ogniskową przednią f i tylną F, spełniona jest równość:

 

 

gdzie n, N - współczynniki załamania światła dla ośrodków odpowiednio przed i za układem optycznym.

 

Jeśli układ znajduje się w jednorodnym ośrodku, to n = N, a więc również f = F. Odległość ogniskowa danego układu optycznego określa jego powiększenie.

 

Inną sprawą jest tzw: zoom w cyfrowych aparatach. Producenci stosują przelicznik dzieląc najdłuższą ogniskową (np: 200) przez najkrótszą (np: 28). Stąd na billboardach widzimy niekiedy, że mały kompakt ma ZOOM 7x a Canon 350D tylko 2x.

 

Inną sprawą jest jakość obrazu przy obiektywach o "uniwersalnych" ogniskowych. Przykładowo mając szkło o rozpiętości 18-300 mm (czyli szerokokątny i teleobiketyw w jednym) ostrość obrazu przy granicznych wartościach ogniskowych będzie gorsza niż w połowie zakresu ogniskowej.

Dzieje się tak gdyż układ optyczny (z czysto technologicznego punktu widzenia) nie radzi sobie z przetworzeniem obrazu. Powodować to może rozmycie obrazu, aberrację chromatyczną czy przekłamania kolorystyczne w kątowych wartościach kadru.

 

 

 

***********************************************

 

Zjawiska optyczne towarzyszące fotografii:

 

 

 

1. Aberracja chromatyczna to cecha soczewki, lub układu optycznego, polegająca na odmiennych odległościach ogniskowania dla różnych barw widmowych światła (różnych długości fali światła), co objawia się rozszczepieniem światła - np. białe punkty na ciemnym tle będą miały dodatkowo barwne obwódki. Bierze się ona stąd, że w większości materiałów współczynnik załamania zależy od długości fali padającego światła. Aberracja chromatyczna została po raz pierwszy w dużym stopniu skorygowana w układzie soczewek o nazwie achromat wynalezionym przez Anglika Johna Dollond'a (1706-1761) w Anglii. Praktycznie pełną jej korekcję zapewnia apochromat.

 

2. Aberracja sferyczna - cecha soczewki, układu optycznego, obiektywu lub zwierciadła sferycznego, polegająca na odmiennych długościach ogniskowania promieni świetlnych ze względu na ich położenie pomiędzy środkiem a brzegiem urządzenia optycznego - im bardziej punkt przejścia światła zbliża się ku brzegowi urządzenia (czyli oddala od jego osi optycznej), tym bardziej uginają się promienie świetlne.

 

W modelu nieskończenie cienkiej soczewki pomija się jej grubość. W takim wypadku wszystkie padające na nią promienie, niezależnie od ich odległości od osi optyczej, skupiają się w jednym punkcie (w przypadku soczewki rozpraszającej - mają ognisko pozorne w jednym punkcie). Natomiast każda rzeczywista soczewka ma skończoną grubość i występuje w niej aberracja sferyczna, zależna od rozmiarów soczewki i materiału, z którego jest zrobiona.

 

Efektem tego rodzaju aberracji jest spadek ostrości obrazu w całym polu widzenia. W obiektywach aberracja ta zmniejsza się wraz ze wzrostem przysłony.

 

***********************************************

 

 

 

 

To na razie tyle. Jesli macie jakieś wytłumaczenia niektórych pojęć w fotografii to przesyłajcie je w gotowej treści zaś ja umieszcze ją w pierwszym poście.

 

Jeśli chcecie przeredagować niektóre punkty również postujcie poprawione wersje.

Zróbmy pożadne FAQ dla działu fotografia :)

 

Mam nadzieję, że wątek będzie służył wszystkim tym którzy chcą zająć się czymś więcej niż tylko pstrykaniem fotek u babci czy na imprezkach :]

 

Pozdrawiam

[Vorek]

Jak będę miał chwilkę to poczytam, wprowadzę jakieś poprawki, cośtam dodam :] Świetna inicjatywa. Zaklepuję sobię część drugą dotyczącą ciemni fotograficznej ;]

 

Przyklejamy oczywiście

[illy]

ja chyba rzuce sie na akcesoria w wolnym czasie (pozniej usune ten post)

[huzdebos]

no to ja mam pytanko :)

zrobiłem zdjatka aparatem cyfrowym i w we właściwościach mam podane że ogniskowa jest 6mm. wiem ze jakos sie przelicza ogniskowa na tradycyjny aparat 35 mm, tylko jak?a chciałbym to wiedzieć bo mi do perspektywy sceny potrzebne

 

pzdrw

[tweety]

a co to za aparat?

[huzdebos]

minolta z3

http://cokupic.onet.pl/302,303,0,0,1,0,14113,produkt.html

 

pzdrw

[dariusz]

to zrób fotki z minimalną i maksymalną ogniskową, przyczytaj z je exifa, a potem podziel przez 35 i 420. wyjdzie Ci crop, mnożąc przez ten współczynnik ogniskową np 6mm otrzymasz ekwiwalent 35mm.

[huzdebos]

o :) dzieki

wielkie dariusz, tak tez myslalem, ale wydawało mi sie to za proste:D

 

pzdrw

[kropa]

Wielkie dzięki tweety za ten pomysł, jako laik będę miała skąd czerpać wiedzę :)

[mant-raz]

Czesc, jade w gory i postanowilem sobie kupic filtr polaryzacyjny i/lub UV, potrzebuje filtra 52 mm na kitowy obiektyw AF-S DX Zoom-Nikkor 18-55mm f/3.5-5.6G ED II? Co radzicie? Chce sie zamknac w 100 PLN, bo chyba nie ma sensu na ten obiektyw kupowac czegos lepszego. Ja wypatrzylem filtry HOYI...

[dariusz]

co do polara to:

http://allegro.pl/item217245183_filtr_hoya_polaryzacyjny_kolowy_m_52_wroclaw.html

a UV to poszukaj Hoyi serii fioletowej (37zł w fotopanoramie)

[mant-raz]

dzieki, zastanawialem sie tez nad tulipankiem od slonca, mozna tanio kupic ?

[dariusz]

http://fotoplus.pl/obiektywy-akcesoria/oslony,dekielki/Nikon/HB33/

oryginał za 49zł, ale te montowane na gwint filtru powinny być tańsze, choć mniej wygodne. poszukaj na allegro;]

[mant-raz]

hmm, myslalem, ze jak sa montowane na filtr to sa lepsze, bo wtedy moge zalozyc i filtr i oslone (?) ...

[dariusz]

uwierz mi że nie są:) osłona dedykowana jest mocowana w inny sposób i nie blokuje dostępu do gwintu na filtr, poza tym odkręca się ją jednym ruchem i można ją zamocować odwrotnie.

[mant-raz]

no to super:) powiedz mi jeszcze jesli wiesz czy ta oslona, ktora mi w linku podales podola obiektywowi AF-S DX Zoom-Nikkor 18-55mm f/3.5-5.6G ED II, bo jest napisane, ze ona jest na starsza wersje ED, zdaje sie, ze te starsze obiektywy to mozna bylo montowac do D50, gdzie w body byl caly sprzet do autofokusa, ale jak rozumiem jesli chodzi o zamocowanie oslony to sa kompatybilne?

[mant-raz]

oki, nie musisz odpowiadac, odpowiedzialem sobie sam, znalazlem info o obiektywie i opcjonalnych akcesoriach do niego - HB-33 takim jest :) W kazdym razie wielkie dzieki za pomoc. Filtr juz kupilem, a oslone kupie za moment. pozdrawiam.

[everyman]

'symulator' aparatu: http://dryreading.com/camera/index.html

(pomoże zrozumieć początkującym co jest do czego)

[KacperNo]

Super poradnik . Dzięki

[Gość dk2591]

Dokładnie tak, poradnik który wyjaśnia wszystko w pigułce.

helpik24.pl - sklep medyczny